Het Woudagemaal

Een indrukwekkende hoeveelheid stoom en een behoorlijk geluid: wie het Woudagemaal bezoekt als het onder stoom wordt gebracht, staat een bijzonder tafereel te wachten. Het duurt zo’n zes uur om de ketels te vullen met water en op te starten. Het resultaat is adembenemend; het hele gebouw verdwijnt als het ware in de stoom die het proces teweegbrengt. Het Woudagemaal treedt minimaal twee keer per jaar in werking. Tijdens de vooraf vastgestelde draaidagen is dit vooral voor het opleiden van medewerkers en vrijwilligers. Ook bij extreem hoge waterstanden wordt het gemaal (nog steeds) ingezet.
 
Ook wanneer het Woudagemaal stilstaat, is het een bezoekje waard. De imposante zestig meter hoge schoorsteenpijp is van veraf te zien en is een herkenbaar baken voor schippers op het IJsselmeer. De bijzondere architectuur zorgt bovendien voor een unieke uitstraling van de machinehal, waar de vier imposante hoofdstoommachines die de pompen aandrijven hun onderkomen vinden. Het bezoekerscentrum van het Woudagemaal, waar zo’n 120 vrijwilligers werken, is van februari tot en met december geopend. Hier vindt u onder andere een interactieve expositieruimte en een heuse 3D-bioscoop waar de indrukwekkende film ‘Stoom en Water’ wordt vertoond.
 
Ontdek de geschiedenis
Het Woudagemaal in Lemmer kent een rijke historie. Hoofdingenieur van de Provinciale Waterstaat van Friesland, ingenieur Dirk Frederik Wouda, ontwierp het gemaal in 1917-1918. Het statige gebouw heeft een prachtige traditionele stijl met invloeden van het rationalisme, een architectuurstroming uit het begin van de twintigste eeuw. Op 7 oktober 1920 werd het Woudagemaal feestelijk geopend door toenmalig Koningin Wilhelmina.
 
Voordat het stoomgemaal in werking trad, werd het overtollige Friese boezemwater eeuwenlang met windmolens en sluizen naar de Zuiderzee en Waddenzee afgevoerd. Door het dalen van de veengrond werd dit in de loop van de negentiende eeuw steeds problematischer. De bouw van het stoomgemaal bij Lemmer was een grote sprong voorwaarts op het gebied van waterbeheersing in de waterrijke provincie. En met succes! Vanaf 1966 waren de Friese wateren op peil en werd het werk deels overgenomen door het elektrische Hooglandgemaal in Stavoren. Toch is het betrouwbare Woudagemaal nog steeds in gebruik en eigendom van Wetterskip Fryslân. Jaarlijks trekt het vele architectuur- en stoomliefhebbers.